СТАР-СТАР во изминатиот период учествуваше глобалната консултација за
врсничка работа помеѓу сексуалните работници и лицата кои употребуваат
дроги спроведена од Médecins du Monde (MdM), International Network of
People Who Use Drugs (INPUD), European Network of People Who Use Drugs
(EuroNPUD) и International Committee on the Rights of Sex Workers in Europe
(ICRSE). Реузлтатите од консултациите беа презентирани на тркалезната
маса одржана во март 2021 година на која учествуваше и висок
претставник од UNAIDS, како и врснички работници од заедницата на
сексуални работници од Северна Македонија.
Врсничката работа претставува пристап преку кој се овозможува
споделување поддршка, знаења и искуства, но и поврзување со различни
сервиси помеѓу лица со слични карактеристики интереси, потреби или
проблеми. Врсничките работници може да имаат најразлични улоги при
поврзувањето и зајакнувањето на заедницата и тие можат да бидат
врснички едукатори, советувачи, теренски работници, групи за поддршка и
мобилизација и слично. Тие најчесто се лица од маргинализираните
заедници кои имаат изградени капацитети, вештини, пристап и соодветно
разбирање за потребите на заедниците кои ги опслужуваат поради своите
лични животни искуства.
Во изминатите неколку децении, граѓанскиот сектор сѐ повеќе ја
препознава врсничката работа како најефикасен модел за интервенции во
програмите за заштитата од ХИВ и ХЦВ. Сепак, многу врснички работници
се наоѓаат во многу неповолна ситуација, нивниот ангажман не е доволно
вреднуван и добиваат ниски надоместоци.
Јасно е дека експертизата на врсничките работници е од непроценлива
важност за теренската работа и обезбедувањето пристап до услуги.
Врсничките работници се лица кои имаат релевантни животни искуства и
имаат привилегиран пристап до маргинализираните заедници. Како такви,
моделите кои вклучуваат врснички работници мора да се унапредат со цел
постигнување на целите на овие програми.
Во продолжение се наведени препораките кои се поделени во неколку
клучни категории кои произлегоа од консултативниот процес.
Односи помеѓу спроведувачи и врснички работници
1. На врсничките работници мора да им се даде можност да направат
повеќе од „само“ давање услуги. Треба да се охрабрат и активно да се
поддржуваат доколку сакаат да се самоорганизираат и/или да имаат
репрезентативна улога за нивната заедница.
2. Оние кои работат со врснички работници треба да го почитуваат нивниот
развоен пат и многу да ја негуваат нивната независност, наместо погрешно
да ги протолкуваат како закана и конкуренција на ова поле.
Развој во кариерата
-
3. Животното искуство и привилегираниот пристап треба да се препознаат
како вештини во рамките за опис на работни места и човечки ресурси.
4. Врсничките работници треба да бидат соодветно воведени со обука и
треба да им се овозможат континуирани можности за развој во кариерата,
вклучително и во други професии. Приоритетите за обуката треба да се
усогласат преку консултации со оние кои испорачуваат врсничка работа.
5. Врсничките работници мора да бидат соодветно платени во симетрија со
нивото на ангажманот и обврските. Тие треба да имаат можност да
напредуваат за да ги остварат бенефитите поврзани со работните места за
кои се добива плата, како на пример здравствено и социјално осигурување.
Безбедност и сигурност
6. Ризиците поврзани со врсничката работа треба да се намалат преку
адекватна обука, протоколи и менаџмент на ризици. Организациите мора
да имаат воспоставено јасни протоколи за поддршка на врсничките
работници во случај тие да бидат повредени или уапсени.
7. Со самото вклучување во работа со заедницата, мораме да ги изградиме
капацитетите и да ги сензибилизираме другите актери, како што се
полицијата, религиозните лидери и здравствените работници со цел да се
создадат побезбедни работни средини во кои ќе се остварува поголема
соработка.
8. Улогата на врсничките работници треба да биде разбрана од сите
засегнати страни, вклучувајќи ги и заедниците на корисници на дроги и
сексуални работници.
Значајно учество на врсничките работници во креирањето политики
и застапувањето
9. Мора да се вложат силни напори со цел да им се овозможи на
врсничките работници правичен пристап до локалните, националните,
регионалните и меѓународните политики. Ова треба да биде помогнато од
страна на сите засегнати страни на сите нивоа.
10. Со цел да се обезбеди значајно учество, треба да се изградат
капацитетите на врсничките работници преку обуки во согласност со
нивното ниво на знаење и нивната желба да се ангажираат.